Grote zaal

Een ver afgelegen huis

Van 5 februari tot en met 6 maart 2022 is de tentoonstelling Een ver afgelegen huis te zien in de Vishal. Jaren geleden hoorde curator Luuk Wilmering het verhaal over een collega-kunstenaar, die op zeker moment besloot zich terug te trekken op een ver afgelegen eiland, om in de verlatenheid van die plek een schapenboerderij te beginnen. Weg van alles, een nieuw leven. Dat verhaal sprak hem erg aan. Het raakte aan een vaag verlangen in hemzelf.

Veel kunstenaars, schrijvers en filosofen kennen het verlangen om zich al dan niet tijdelijk af te zonderen in de wereld. In deze tijd van WhatsApp, Facebook en Instagram lijkt die behoefte groter dan ooit. Het is haast onmogelijk om nog te ontsnappen aan de vluchtige communicatie op social media. Terwijl stilte en afzondering voorwaarden zijn voor vrij denken en artistiek onderzoek.

Een ver afgelegen huis klinkt aanlokkelijk. Het kan een plek zijn waar je tot jezelf kunt komen en tot nieuwe inzichten. Maar het kan ook een plek zijn waar je wordt geconfronteerd met jezelf, met diepe twijfels, angsten en onvolmaaktheden. En het kan een plek zijn waar je niet echt welkom bent.

De tentoonstelling kan worden opgevat als een zoektocht naar het huis waar je je vanzelfsprekend thuis voelt. Naar de plek, die een spiegel is van jezelf. Naar een geborgenheid uit je herinnering. Een ver afgelegen huis kun je zien als een laatste toevluchtsoord, dat zowel te vinden is in tijd als in ruimte. Het kan echter ook een huis zijn waar je je niet welkom voelt. Waar je buitengesloten bent. Dat letterlijk buiten je bereik ligt.

Deze tentoonstelling is ruim een jaar uitgesteld vanwege de coronamaatregelen. In deze periode heeft ieder van ons in zekere zin in afzondering moeten leven, wat een extra dimensie geeft als je oog in oog staat met de getoonde werken.

Deelnemende kunstenaars

Wim Bosch toont twee fotoseries. De serie STILL LIFE uit 2014 bestaat uit een reeks, op supermat papier afgedrukte foto’s, van plastic modelbouwhuisjes tegen een zwarte achtergrond. Deze huisjes tonen modernistische architectuur uit de jaren vijftig. De foto’s tonen de kwetsbaarheid, beschadigingen en imperfecties van de modellen. Ze verwijzen naar de idealen van maakbaarheid, optimisme en toenemende welvaart, maar zowel het plastic als het moderne maakbaarheidsideaal blijken niet voor de eeuwigheid bestemd.

Ronald Cornelissen maakte naar aanleiding van zijn residentie op Spitsbergen in 2018 nieuwe tekeningen. Op de werken die hij nu in de Vishal toont staan huizen uit het dorp Longyearbyen en de in 1907 gebouwde Taubanesentralen, een monsterlijke erfenis van de mijnbouw op Spitsbergen. Dit vervallen gebouw doet nog het meest denken aan een reusachtige spin, die hoog boven de rest van de huizen in Longyearbyen uittorent.
Daarnaast toont hij twee antropomorfe sculpturen, gemaakt van huiselijke attributen als goedkope tuinstoelen, wc-brillen en verdwaalde kledingstukken. Het lijken totems, door een vreemde stam van aaseters in elkaar gezet.

Van frank mandersloot zijn er twee werken te zien, die beide voor het eerst worden getoond. Een van deze werken, MELTED EYES (2020), is een sculptuur die uit een lange tekststrook van vilt bestaat, die zigzaggend en leesbaar over de vloer is uitgelegd. De doorlopende tekst is samengesteld uit citaten uit verschillende bronnen. Bij het lezen verbrokkelt de taal om dingen te kunnen benoemen, terwijl de titel duidt op het verlies aan focus op wat we visueel kunnen waarnemen. Een ver afgelegen huis lijkt hier de mentale plek op de grens van het kenbare.

Elise ‘t Hart is geluidskunstenaar en richtte in 2013 het Instituut voor Huisgeluid op. Inmiddels is dit een groot archief van allerlei geluiden die je thuis tegenkomt: krakende vloeren, piepende deuren, tikkende klokken, pruttelende koffiezetapparaten enz. Recent heeft zij een residentie gedaan bij het Meertens Instituut, waar zij zich toelegde op geluiden die uit huis lijken te verdwijnen zoals het opsteken van een sigaret of het geluid van rinkelend theeservies. Het herinneren van kleine intieme gebeurtenissen aan de hand van geluiden en de beelden die ze oproepen, speelt een grote rol in haar werk.

De serie ILLUMINATIONS (MEMBERS ONLY) van Luuk Wilmering bestaat uit achttien kleine ruimtelijke collages, of diorama’s, samengesteld uit gepubliceerde foto’s van Louis XVI-architectuur. Deze serie vormt één geheel en wordt als installatie getoond. In dit werk richt Wilmering zich op de afstandelijkheid en emotionele ‘leegte’ die hij ervaart in gebouwen die welvaart, macht en status uitstralen. Gerechtsgebouwen, paleizen en banken, herensociëteiten en zakenclubs. Gebouwen waar je alleen onder bepaalde voorwaarden welkom bent.